با برداشته شدن تحریم‌ها، بسیاری از مردم در انتظار تغییر قیمت‌ها هستند‌. برخی نیز منتظرند که بازار تکانی بخورد و رکود حاکم بر اغلب بازارها از بین رود‌. پیش‌بینی‌ مردم این بود که قیمت‌ کالاهای اساسی و بسیاری از کالاهای دیگر نظیر خودرو، لوازم‌خانگی، مسکن و خوراکی‌های پرمصرف پس از رفع تحریم‌ها کاهش یابد اما گشت‌‌وگذاری در بازارهایی نظیر خودرو و فروشگاه‌های مواد غذایی اعم از لبنیات، گوشت، مرغ‌، میوه‌، سبزی و تنقلات نشان می‌دهد که هنوز شاهد تغییرات چشمگیری در قیمت‌های پساتحریم نیستیم‌. از این رو مصرف‌کنندگان دیگر انگیزه‌ای برای خرید ندارند و فقط گه‌گاهی به امید تغییر کردن شرایط اقتصادی و ارزان شدن کالاها به بازار می‌روند اما وقتی با قیمت‌ها مواجه می‌شوند، باز هم با دست خالی به منزل بازمی‌گردند‌. البته مردم خیلی وقت است که به بازار لوازم‌خانگی و خودرو علاقه نشان نمی‌دهند و در نتیجه بازار این کالاها با رکود شدیدی مواجه شده است‌ چراکه تحولات سیاسی باعث شده این تصور ایجاد شود که اوضاع اقتصادی با بهبود مواجه می‌شود و در پی آن قیمت‌ها پایین می‌آید اما این‌طور که مشخص است مردم در منگنه اوضاع بد اقتصادی گیر کرده‌اند و بیرون آمدن از این شرایط، نیازمند صبر طولانی‌تری است‌. خودرو ارزان نمی‌شود در حال حاضر شاهد هستیم که قیمت کالاها هنوز با کاهش روبه‌رو نشده؛ مثلا در بازار خودرو، خودروسازان داخلی همیشه بر طبل افزایش قیمت می‌کوبند‌. فرقی هم نمی‌کند کشور در چه شرایط اقتصادی باشد؛ دلار ارزان باشد یا گران‌، در دوران تحریم باشد؛ یا پساتحریم‌ به‌طوری که یکی از فعالان بازار خودرو به‌طور قطع اعلام کرده است که قیمت خودرو در پساتحریم کاهش پیدا نخواهد کرد و گفته است: با توجه به نهایی شدن اجرای برجام و لغو تحریم‌های هسته‌ای ایران بازار خودرو نیز از خواب زمستانی بیدار خواهد شد و جان دوباره‌ای خواهد گرفت و همچنین مردم از بلاتکلیفی قیمتی در بازار خودرو درخواهند آمد‌. اما باید گفت بدون شک قیمت خودرو کاهشی نخواهد داشت و اگر هم کاهشی داشته باشد متاثر از شرایط بازار خواهد بود و این کاهش قیمت چشمگیر نیست‌. تحول مسکن وابسته به اوضاع اقتصادی بازار مسکن نیز هنوز در رکود به سر می‌برد و تغییر و تحول خاصی در آن رخ نداده است چراکه این روزها دغدغه مهیا کردن هزینه‌های خورد و خوراک روزانه زیاد است که دیگر فرصتی برای اندیشیدن به خانه‌دار شدن باقی نمی‌ماند‌. ضمن اینکه همیشه رکود در این بازار موجب کسادی بخش‌های دیگری نیز شده و کارگران زیادی را بیکار کرده است‌. همچنین یکی از مشاوران املاک در این رابطه گفت وضعیت بازار مسکن زمانی بهبود می‌یابد که وضعیت اقتصادی مردم درست شود، با این اوصاف برجام هم به‌طور مستقیم در بازار مسکن اثرگذار نیست و هرگاه برجام باعث شد قدرت مردم برای خرید مسکن بالا رود آن زمان است که مردم می‌توانند در بازار مسکن سرمایه‌گذاری کنند تا بازار از رکود خارج ‌شود‌. رکود در بازار لوازم‌خانگی اینطور که به نظر می‌رسد پساتحریم نتوانسته اوضاع تولیدکنندگان لوازم‌خانگی را نیز با بهبود مواجه کند و بسیاری از آنها ورشکسته شده‌اند‌. بازار لوازم‌خانگی هم از بازارهایی است که مدت زیادی است با رکود دست و پنجه نرم می‌کند. اما در این میان توقع مردم از دولت این است که با شرایط جدید به وجود آمده، دستکم قیمت کالاهای اساسی و خوراک مایحتاج روزانه آنها با افزایش روبه‌رو نشود و در کنار تعاملات مثبت سیاسی، اوضاع اقتصادی کشور نیز بهبود یافته و رفاه به جامعه بازگردد اما گزارش هفتگی بانک مرکزی که برای هفته منتهی به دوم بهمن‌ماه بود، مغایر با این موضوع است و به‌طوری که شش گروه کالایی نسبت به هفته قبلش با افزایش قیمت روبه‌رو شده است‌ بنابراین به نظر می‌رسد هنوز بازار کالاهای اساسی نیز از لغو تحریم‌ها تاثیر نگرفته است‌. افزایش 900 تومانی قیمت مرغ طی یک هفته اخیر، مرغ نیز حدود 900 تومان افزایش قیمت داشته و مهدی یوسف‌خانی، رییس اتحادیه فروشندگان مرغ و ماهی در این خصوص گفت: قیمت مرغ از 5500 به 6400 تومان افزایش داشته است‌. بالا رفتن قیمت گوشت قرمز در یک ماه اخیر قیمت گوشت قرمز حدود 4 هزار تومان افزایش یافته است و فروشندگان هم با احتساب 10 درصد سود، گوشت قرمز را با قیمت هر کیلو حدود 33 هزار تومان به خریدار عرضه می‌کنند‌. یکی از فروشندگان واحد صنفی فروشندگان گوشت گوسفندی در رابطه با تاثیرات لغو تحریم‌ها بر بازار گوشت گفت: هنوز اتفاق خاصی در بازار رخ نداده است و به دلیل کمبود دام و بالا رفتن قیمت دام زنده در کل کشور، قیمت گوشت در تهران و شهرهای دیگر هم با افزایش روبه‌رو شده است‌. وی خاطرنشان کرد: هنوز بازار گوشت از لغو تحریم‌ها تاثیر نگرفته است چون این قیمت نهاده‌هاست که روی قیمت دام تاثیر می‌گذارد و هنوز دور جدید خرید نهاده‌ها از بازارهای بین‌المللی انجام نشده است که ما بتوانیم تاثیر قیمت نهاده‌ها را روی قیمت دام خود ببینیم‌. وی بیان کرد: اکنون به دلیل کمبود گوشت در بازار ما با افزایش قیمت رو‌به‌رو هستیم و این موضوع نمی‌تواند تاثیر چندانی از تحریم‌ها بگیرد‌. گرانی پیاز در یک هفته گذشته، پیاز نیز که از پرمصرف‌ترین محصولات در سبد خوراک خانوارهاست، با افزایش ۱۰ درصدی روبه‌رو شد و قیمت آن از ۲۰۰۰ تومان به ۲۲۰۰ تا ۲۳۰۰ تومان رسید‌. مهاجران، رییس اتحادیه میوه و سبزی‌فروشان نیز درخصوص پیش‌بینی خود از قیمت میوه در پساتحریم بیان می‌کند: متاسفانه نمی‌توان روی محصول میوه برنامه‌ریزی کرد‌. در حال حاضر پرتقال فراوان است البته اگر آسیب نبیند تا بعد عید سال 95 هم قیمت‌ها به همین روال با نوسان کم باقی می‌ماند، سیب هم به اندازه آنچه مصرف کنند در سردخانه‌ها دپو شده و خوشبختانه در این دو میوه اصلی که نیاز مردم است و بیشتر طالب این دو میوه هستند مشکلی نخواهیم داشت اما میوه تنها محصولی است که نمی‌توان در آن برنامه‌ریزی کرد، اگر تولید میوه بالا باشد قیمت پایین می‌آید اگر تولید پایین باشد قیمت بالا می‌رود‌. نابسامانی بازار زعفران یکی از فروشندگان مواد خوراکی نیز در رابطه وضعیت زعفران گفت:‌ زعفران در سال‌جاری تغییرات قیمتی زیادی داشته و با رکود مواجه شده است چراکه دلالان بسیاری در این زمینه وارد شده‌اند و اوضاع بازار زعفران را آشفتگی روبه‌رو کرده‌اند‌. او خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه زعفران یک محصول ایرانی است و به کشورهای دیگر صادر می‌شود، تغییرات قیمتی آن بیش از هر چیزی به رفتار تولید‌کنندگان و البته واسطه‌ها مربوط است و نمی‌توان چشم امید به این داشت که مثلا با لغو تحریم‌ها بازار محصولات مانند زعفران سامان یابد‌. همچنین غلامرضا میری، نایب‌رییس شورای ملی زعفران نیز چند روز پیش در رابطه با بازر زعفران گفته بود: بازار زعفران همچنان در رکود به سر می‌برد و درحال حاضر خرید، فروش و صادرات این محصول بسیار کم انجام می‌شود‌. البته اخیرا رییس صندوق توسعه صادرات زعفران از صادرات نخستین محموله زعفران ایرانی به آمریکا پس از 15 سال در پی اجرایی شدن برجام خبر داد اما باید منتظر ماند و دید که آیا این اتفاق رخ میدهد یا خیر‌. احتمال گرانی روغن یکی از فروشندگان بازار بنکداران همچنین در رابطه با قیمت روغن گفت: اکنون بازار روغن نیز درگیر یک دامپینگ است و با وضعیتی که پیش می‌رود احتمال ورشکستگی تعدادی از تولیدکنندگان وجود دارد‌ بنابراین طبیعی است که در صورت کنترل نشدن وضعیت موجود، در آینده شاهد افزایش قیمت در روغن باشیم‌. یکی دیگر از فروشندگان درباره محصولاتی مانند چای و برنج چنین توضیح داد: حدود 30 درصد از محصول چای مصرفی ایرانیان در کشور تولید می‌شود و ما بقی آن وارداتی است‌. طبیعی است که با لغو تحریم‌ها بازار این محصول تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد ولی هنوز خریدها بر اساس ثبت سفارش‌ها بعد از پساتحریم صورت نگرفته که شاهدکاهش قیمت چای باشیم‌. او همچنین درباره برنج توضیح داد: اگر با کمبود برنج در سال‌جاری روبه‌روشده و به واردات نیاز پیدا کنیم آن وقت می‌توانیم تاثیر لغو تحریم‌ها بر برنج را نیز ببینیم‌. بی‌قانونی صنایع لبنی یکی از فروشندگان لبنیات‌ نیز در این زمینه اظهار کرد: ما در ایران با مشکل کمبود مصرف لبنیات مردم روبه‌رو هستیم‌. در نتیجه چنین امری، بخشی از محصولات لبنی کارخانه‌ها مصرف نشده و مازاد می‌ماند و به دنبال این رفتار مصرف‌کنندگان عملا امکان بالا بردن قیمت محصولات لبنی وجود ندارد‌. او اظهار کرد: ممکن است لغوتحریم‌ها در آینده منجر به آن شود که هزینه‌های تولید محصولات لبنی پایین آمده و این به نفع کارخانه‌های لبنی ایران خواهد بود‌ البته این اتفاق نیز در بلندمدت رخ می‌دهد‌. اما این اظهار نظر در حالی است که صنایع لبنی طی سال‌جاری قیمت محصولاتشان را افزایش داده‌اند‌. اگرچه اخیرا قرار شد صنایع لبنی به ازای افزایش 100 تومانی نرخ خرید هر کیلوگرم شیرخام از دامداران، اجازه داشته باشند قیمت محصولات خود را حدود شش درصد افزایش دهند اما در حال حاضر صنایع لبنی محصولات خود را گران کرده‌اند اما این قانون را اجرا نکردند و به گفته مسوولان وزارت جهاد کشاورزی به تعزیرات می‌شوند‌. اما نکته قابل تامل این است که مردم ناچار هستند لبنیات را با هر قیمت دلخواهی که صنایع لبنی عرضه می‌کنند، خریداری کنند‌. بادام هندی گران شد یکی از فروشندگان آجیل و خشکبار در خصوص شرایط فعلی اظهار کرد: ما توقع داشتیم بعد از برداشته شدن تحریم‌ها بازار و کسب و کارها رونق بگیرد اما امروز همه کاسبی‌ها کساد است، ما امید داشتیم بعد از تحریم‌ها این وضع کساد ادامه نداشته باشد اما متاسفانه فرقی نکرده است‌. وی در رابطه با تغییر قیمت‌ها نسبت به ماه گذشته به «جهان‌صنعت» گفت: در این مدت، قیمت انواع خشکبار با کاهش روبه‌رو نشده اما قیمت بادام هندی دو هزار تومان گران شده است‌. البته بادام هندی از محصولاتی است که به دلیل واردات از خارج کشور، قیمت آن بالاست اما به نظر می‌رسید با برداشته شدن تحریم‌ها و توسعه روابط ایران با سایر کشورها، قیمت محصولات وارداتی با کاهش روبه‌رو شود اما فعلا این اتفاق نیفتاده است‌. قیمت خشکبار در بازار 15 خرداد نیز به ترتیب زیر بود: آجیل 4 مغز ممتاز کیلویی 50 هزار تومان، خلال بادام اعلاء 60 هزار تومان، خلال پسته ممتاز 90 هزار تومان، بادام هندی خام 58 هزار تومان، بادام هندی ممتاز شور 60 هزار تومان، مغز بادام ممتاز خام 60 هزار تومان، گردو تویسرکان 56 هزار تومان، گردو آذر شهر 39 هزار تومان، پسته فندوقی شور 40 هزار تومان، پسته کله قوچی شور 54 هزار تومان، پسته صادراتی 56 هزار تومان، بادام پوست دار 46 هزار تومان تخمه ژاپنی 42 هزار تومان و مغز پسته ممتاز صادراتی 80 هزار تومان‌. همچنین انجیر اعلاء شیرازی با قیمت کیلویی 32 هزار تومان،‌، لیمو خشک 24 هزار تومان، مویز بی‌هسته 28 هزار تومان، گوجه برغان 16 هزار تومان، آلو جنگلی ترش 12 هزار تومان، پفک هندی 18 هزار تومان و زرشک درجه یک، 28 هزار تومان عرضه می‌شد‌. آمادگی برای گرانی‌های جدید حقیقت جامعه این است که پس از اجرای برجام در وضعیت اقتصادی هنوز تغییری ایجاد نشده و بازارها در رکود اقتصادی به سر می‌برد تقاضای مردم، تجار،کسبه و قشر معمولی جامعه این است که دولت پس از رفع تحریم‌ها سریعا به بهبود وضعیت مردم اقدام کند‌. اما تا زمانی که مدیریت اقتصادی قوی از سوی دولت صورت نگیرد، نه تنها قیمت کالا، مسکن، خودرو و غیره کاهش نمی‌یابد بلکه مردم باید در دوران پساتحریم خود را برای گرانی‌های جدید آماده کنند‌.

منبع: روزنامه جهان صنعت