واکنش اقتصاد به رویدادهای سیاسی امری طبیعی است. در خصوص، مسأله اف‌ای‌تی‌اف، کاملاً قابل پیش‌بینی است که می‌تواند آثاری همراه داشته باشد. تصمیمات کارگروه ویژه اقدام مالی اف‌ای‌تی‌اف توصیه‌هایی دارد که از سوی همه کشورها جدی گرفته می‌شود. اف‌ای‌تی‌اف، سازمان بین دولتی است که در سال ۱۹۸۹ با ابتکار جی۷ با نگرش به سیاست‌های توسعه برای مبارزه با پولشویی بنیاد شده‌ است.
این سازمان در سال ۲۰۰۱ به کارزار مبارزه با تأمین مالی تروریسم پیوست و تمام کشورها هم نسبت به این اقدامات، به‌منظور تسهیل مبادلات، پایبند هستند.محور توصیه ‌های الزام آور اف‌ای‌تی‌اف، مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم است. ایران نیز چنانچه بخواهد در شرایط تحریم‌ها مبادلات مالی روانی با جهان داشته باشد، باید فشارهای ناشی از اف‌ای‌تی‌اف را پشت سر بگذارد. ایران پیش از آنکه وارد لیست سیاه بشود، ابتدا یک سال در حال تعلیق قرار گرفت و پس‌از آن هم، کشور طی چند مرتبه در وضعیت تمدید برای اجرای توصیه‌های اف‌ای‌تی‌اف قرار گرفت. نهایتاً پس‌از کش و قوس‌های فراوان در مهلت باقی مانده، مفاد آن را نپذیرفت و در لیست سیاه قرار گرفت.
این رخداد بدان معناست که تا پیش از این ایران، تنها از سوی امریکا تحت تحریم‌های اقتصادی قرار داشت، اما پس‌ از این، کشورهای اروپایی و آسیایی هم نوع مناسبات اقتصادی‌شان را با ایران تغییر می‌دهند. یعنی یا ایران را از فهرست تعاملات مالی خود حذف می‌کنند یا تحریم‌ها و محدودیت‌هایی از سوی آنان بر ما اعمال می‌شود. اینکه برخی از مسئولان معتقدند، نپیوستن به اف‌ای‌تی‌اف، تأثیری بر اقتصاد کشور ندارد، نکته قابل تأمل و قابل توجهی است. این اتفاق بر تمام ابعاد اقتصادی کشور تأثیر خود را می‌گذارد. تأثیر اف‌ای‌تی‌اف، بر اقتصاد کشور، تأثیر مستقیمی نیست، بلکه به‌صورت غیرمستقیم و از سوی کشورهای دیگر مورد توجه قرار می‌گیرد، تحریم ایران از سوی کشورهای دیگر و کناره‌گیری از ایران در مناسبات اقتصادی، بزرگ‌ترین و مؤثرترین تأثیر این اتفاق بر اقتصاد ایران است. در مدت زمان کوتاهی، پس از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه، دلار با افزایش قیمت قابل توجهی مواجه شد و به تبع آن، ریال هم افت کرد. این یعنی تأثیر اف‌ای‌تی‌اف از طریق افزایش قیمت دلار و افت ارزش ریال مشکلات فراوانی در واردات و روابط با دنیا ایجاد می‌شود که بر مجموعه اقتصاد تأثیر می‌گذارد. بنگاه‌ها در سطوح خرد و کلان و تولید در سطح کلان و در مجموع بالارفتن هزینه‌ها، از تبعات نپذیرفتن محورهای مورد تأکید اف‌ای‌تی‌اف است. در واقع، واردات برای ایران گران‌تر تمام می‌شود.
تأمین نیاز ما به واردات به‌عنوان نهاده‌های تولید برای صنایع دشوار‌تر خواهد شد. در نهایت، باید گفت برخورد لجوجانه با این موضوع، بر خلاف تلاش‌های دولت، به نتیجه نرسید. با اینکه تعداد افرادی که با الحاق موافق بودند، بیشتر بود، اما متأسفانه کسانی به نتیجه رسیدند که گویا از پیامدهای موضوع یا مطلع نیستند یا در امان هستند و صدمه نمی‌بینند. این موضوع به کل اقتصاد کشور در تمام ابعاد صدمه وارد می‌کند. ما راه دیگری جز پذیرفتن آن نداریم. باید خودمان را به دنیای آزاد و سایر کشورها ملحق کنیم. برای این موضوع، راه جایگزین وجود ندارد.

جمشید پژویان، استاد اقتصاد دانشگاه طباطبایی

برگرفته از روزنامه ایران