بخشی از وظایف سازمان حمایت مصرف­کنندگان و تولیدکنندگان، حمایت توأمان از فرآیند تولید و مصرف می­باشد مضافاً با توجه به قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان نگاه به تولید­کننده از منظر مصرف­کننده و بالعکس به عنوان یکی از وظایف مهم این سازمان تلقی می­شود و به موازات کنترل و نظارت بر بازار و برخورد با اخلال­گران بازار، از بنگاه­های تولیدی و خدماتی که در راستای احترام و توجه بیشتر به خواست مشتری فعالیت می­کنند، به عنوان واحدهای اقتصادی برگزیده در رعایت حقوق مصرف کنندگان، تقدیر می شود.

سازمان حمایت مصرف­کنندگان و تولیدکنندگان روز 9 اسفند را به عنوان روز ملی حمایت از حقوق مصرف­کنندگان در تقویم رسمی کشور ثبت و از سال 1380 تاکنون طی 16 دوره، بنگاه های اقتصادی برگزیده در حوزه رعایت حقوق مصرف­کننده را طی مراسمی با حضور مسئولان ارشد نظام و مدیران بنگاه های اقتصادی، به جامعه معرفی نموده و با اعطای گواهینامه و تندیس­های ملی رعایت حقوق مصرف­کنندگان از آن ها تقدیر نموده است .

هدف گذاری اصلی این همایش افزایش انگیزه و حساسیت در تولیدکنندگان کالا و ارائه­دهندگان خدمات برای رعایت بیشتر حقوق مصرف­کنندگان، افزایش رقابت پویا و سازنده بین تولیدکنندگان در جهت ارائه محصولات با کیفیت برتر، تحویل به موقع کالا و خدمات و ارائه مطلوب خدمات قبل، حین و پس از فروش به مشتری، ارتقای استاندارد در نظام تولید و توزیع، قیمت عادلانه، افزایش اعتماد مصرف­کنندگان به استفاده از کالاها و خدمات داخلی و با کیفیت مناسب و در نهایت تلاش برای احراز صلاحیت بنگاه­هایی است که رعایت مصادیق حقوق مصرف کنندگان در تولید محصولات و خدمات آنها، برای جامعه، ملموس و مشهود باشد.

بدیهی است شرایط لازم برای موفقیت یک بنگاه اقتصادی برای ورود به بازارهای ملی، منطقه ای و بین المللی، موفقیت در جلب رضایت مشتری داخلی است و این موضوع مهم با ارزیابی و سنجش عملکرد بنگاه های اقتصادی توسط یک شیوه علمی سنجش محقق می شود. ارزیابی­های میدانی حاکی از آن است که رغبت به استفاده از کالاها و خدماتی که دارای تاییدیه از مراجع ذی­صلاح نظارتی داخلی و بین­المللی می­باشند و همزمان در مورد ارایه خدمات قبل، حین و پس از فروش پیشگامند، در میان عموم مصرف­کنندگان در حال افزایش است و در صورتی که کیفیت مناسب و استاندارد بودن محصولات و خدمات آنها برای جامعه مصرف­کننده ملموس باشد؛ به گونه ای که مصرف‌کننده آن را احساس نموده و رضایت ایشان جلب شود، حرکت به سمت تولید مشتری مدار و هدایت جریان تولید به سمت خواست و نیاز مشتری با شتاب بیشتری پیش خواهد رفت و انتخاب بنگاههای برتر در این حوزه، موجب بهبود مستمر ارتباط میان تولیدکنندگان و عموم مصرف­کنندگان در جامعه خواهد شد.

فرآیند سنجش و ارزیابی این همایش، هر سال از مردادماه آغاز و تا معرفی و برگزاری همایش در 9 اسفند ماه هر سال ادامه می­یابد. سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به عنوان متولی مدیریت عالی برگزاری این همایش در مرداد ماه هر سال طی فراخوانی از کلیه بنگاه های اقتصادی واجد شرایط دعوت می نماید که به منظور شرکت در فرآیند مذکور به صورت داوطلبانه نسبت به ثبت نام اقدام نمایند. متعاقب ثبت نام بنگاه های اقتصادی متقاضی، گزارش و مدارک و مستندات لازم از شرکت ها اخذ می شود. بعد از اقدامات مذکور، فرآیند ارزیابی بنگاه‌های اقتصادی با حضور مدیران ذیربط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان و همچنین نمایندگان دستگاه­ها و نهادهای ذی­مدخل در حوزه کنترل و ارزیابی عملکرد بنگاههای اقتصادی از جمله: وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، جهاد کشاورزی، سازمان ملی استاندارد، بانک مرکزی، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، سازمان توسعه تجارت ایران، سازمان برنامه و بودجه و انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف­کنندگان که به عنوان اعضای شورای سیاستگذاری اعطای گواهینامه و تندیس انتخاب شده اند، انجام می شود. به منظور ارزیابی عملکرد بنگاه های اقتصادی متقاضی و شناسایی و انتخاب بنگاه های اقتصادی برتر، سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان با حضور نمایندگان دستگاه ها و سازمان های مذکور، اقدام به برگزاری جلسات منظم کمیته فنی و شورای سیاستگذاری می­نماید.

• اهم اقدامات در فرآیند انجام برگزاری همایش روز ملی حمایت از حقوق از مصرف کنندگان سال 1396
  1. تهیه فراخوان و اطلاع­ رسانی جهت ثبت نام متقاضیان.
  2. ثبت نام بنگاه های اقتصادی متقاضی از طریق وبسایت همایش.
  3. ارزیابی اولیه ثبت نام شرکت ها و احصاء پرونده های بنگاه های واجد شرایط.
  4. ارسال پرونده متقاضیان به حوزه های تخصصی سازمان.
  5. بررسی کارشناسی تقاضای شرکت­ها، درخواست مدارک و استعلام از سازمان های ذیربط.
  6. دریافت گزارشات تحلیلی از حوزه های تخصصی سازمان.
  7. برگزاری جلسات کمیته فنی و شورای سیاستگذاری اعطای گواهینامه و تندیس های ملی رعایت حقوق مصرف­کنندگان و انتخاب بنگاه های اقتصادی برتر.

فرآیند ارزیابی و انتخاب این بنگاه­ها، بر اساس شاخص­ها و مفاد مندرج در آیین­نامه اعطای گواهینامه و تندیس­های ملی رعایت حقوق مصرف­کنندگان انجام می شود. شاخص­های سنجش و ارزیابی بنگاه­های متقاضی به منظور اعطای گواهینامه و تندیس، به صورت کلی شامل : رعایت ضوابط قیمت گذاری، کیفیت، توزیع و خدمات فروش ( قبل، حین و پس از فروش) و اطلاع رسانی مناسب به مشتری و کسب رضایت مشتری می باشد که این شاخص‌ها به تفکیک برای ارزیابی واحدهای تولیدی و خدماتی، در آیین نامه مربوط ارائه شده است. در بخش اعطای گواهینامه رعایت حقوق مصرف کنندگان، زیرشاخص هایی همچون : داشتن پروانه بهره­برداری و مجوزهای بهداشتی (پروانه ساخت و نشان ایمنی و سلامت)، پروانه کاربرد علامت استاندارد ملی ایران و سایر استانداردهای ملی و بین المللی، قیمت­گذاری کالا و خدمات بر طبق ضوابط سازمان حمایت، تلاش در جهت کاهش یا حداقل ثابت نگه داشتن قیمت تمام شده کالاها از طریق افزایش تولید و بهره­وری، بهره‌مندی از IT و تجارت الکترونیک در فرآیند تولید و ارائه خدمات، تنوع و نوآوری در محصول، اطلاع­رسانی مناسب درباره قیمت کالاهای تولیدی و خدمات، دارا بودن نظام رسیدگی به شکایات و نظرات مصرف­کنندگان و جبران خسارات ناشی از خرید کالا و خدمات، وجود ساختار توزیع و فروش کالا یا ارائه خدمت و وجود نمایندگی در حداقل 10 استان در سطح کشور، ارایه دفترچه راهنما، ضمانت­نامه، استفاده از بسته­بندی مناسب و خدمات مطلوب پس از فروش، نداشتن تخلف اقتصادی در مراجع ذیصلاح و ... وجود دارد. همچنین در بخش اعطای تندیس رعایت حقوق مصرف­کنندگان، که به عنوان یک نشان و نماد بالاتر از گواهینامه و در سه سطح طلایی، نقره­ای و برنزی اعطا می­گردد؛ بنگاه­های اقتصادی برای دریافت آن می­بایست حداقل در 2 سال متوالی یا 3 سال غیرمتوالی موفق به دریافت گواهینامه شده باشند، 90 امتیاز از مجموع امتیازهای اعطای گواهینامه را کسب کرده باشند و دارای میزان رضایتمندی مشتری 90 درصد و بالاتر بوده و گستره توزیع محصولات و خدمات در حداقل 20 استان در سطح کشور را داشته باشند. امتیازات شاخص­های اختصاصی تندیس شامل مواردی از قبیل افزایش بهره­وری و کاهش هزینه تولید، ارتقای کمی و کیفی کالا و خدمات پس از فروش، داشتن واحد تحقیق و توسعه (R&D)، نوآوری، صادرات، استفاده از تکنولوژی مدرن و بهبود سطح تکنولوژی و ... می باشد.

• اقدامات مهم انجام شده در روند برگزاری همایش روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان سال 1396

• الف) انجام اقدامات مربوط به بروزرسانی مداوم وبسایت اختصاصی همایش روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان.
• ب) تشکیل و بروزرسانی بانک­های اطلاعاتی مربوط به متقاضیان و انجمن­های صنفی صنعتی.
• ج) ارایه ویژه­نامه­ها و کتاب همایش روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان به بنگاه های اقتصادی.
• د) تهیه بروشور روند اجرایی همایش.
• ه) اطلاع­رسانی مطلوب به بنگاه­های اقتصادی زیرمجموعه از قبیل ارسال پیامک و پست الکترونیک در خصوص فراخوان، برگزاری جلسات، برگزاری همایش و ... .
• و) انعقاد قرارداد با پست جمهوری اسلامی ایران در خصوص همکاری، ارسال فراخوان، ارسال کتاب و انجام سایر اموراطلاع­رسانی­های مرتبط به عموم بنگاه­های اقتصادی.
• ز) تعیین نحوه جانمایی به موقع و منظم مدعوین در روز برگزاری همایش.
• ح) ترویج فرهنگ رعایت حقوق مصرف­کنندگان از طریق حضور در نمایشگاه های تخصصی، چاپ کتاب، تهیه ویژه نامه، تهیه و ارائه مقاله به رسانه­های مکتوب، تهیه متون سخنرانی، حضور در برنامه های مرتبط رادیویی و تلویزیونی، انجام مصاحبه و ... .

بعد از انتخاب و معرفی بنگاه های اقتصادی برتر توسط کمیته فنی و اعضای شورای سیاستگذاری، مقدمات برگزاری همایش فراهم و در نهایت، همایش مذکور در 9 اسفند با حضور مسئولان کشوری برگزار می شود. یکی از مشخصه های اصلی این همایش، حضور داوطلبانه بنگاه های اقتصادی است و آمار متقاضیان نشان می دهد چه تعداد بنگاه اقتصادی در سطح ملی، مطابق ارزیابی خود، فعالیتی در راستای حقوق مصرف کنندگان داشته اند. تلاش بنگاه‌های اقتصادی برای حضور در این همایش منجر به تلاش در جهت افزایش سطح عمل به خواست­های مصرف‌کنندگان می شود.

آمار دوره های قبلی این همایش نشان می دهد که تعداد شرکت های متقاضی دریافت گواهینامه و تندیس های ملی رعایت حقوق مصرف کنندگان، از 32 شرکت در سال 1380، به 703 شرکت در سال 1395 رسیده که گویای رشدی در حدود 22 برابری و تعداد شرکت­های منتخب، از 6 شرکت در سال 1380، به 117 شرکت در سال 1395 رسیده که گویای رشدی در حدود 19 برابری است.