آمارهای مطالعه جدید مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی ایران نشان می‌دهد که ایران پس از عربستان، عمده کره وارداتی خود را از آمریکا تهیه کرده و بیش از هشت‌هزار تن بوده است. البته کشور نیوزیلند در صدر کشورهای صادرکننده این محصول به ایران بوده، به‌طوری که در همین سال بیش از 26 هزار تن کره به ایران صادر کرده است...

آمارهای مطالعه جدید مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی ایران نشان می‌دهند که ایران بعد از عربستان، عمده کره وارداتی خود را از آمریکا تهیه کرده و این مقدار در سال 2014 بیش از هشت‌هزار تن بوده است. البته کشور نیوزیلند در صدر کشورهای صادرکننده این محصول به ایران بوده، به‌طوری که در همین سال بیش از 26 هزار تن کره به ایران صادر کرده است.

طبق این گزارش، کشورهای نیوزیلند، هلند و ایرلند بزرگ‌ترین صادرکننده کره در جهان محسوب می‌شوند. این در حالی است که ایران رتبه هفتم واردات این محصول را به خود اختصاص داده و در عین حال رتبه ششم تولید آن را به نام خود ثبت کرده است؛ به‌طوری که بر اساس آمارها 185 هزارتن کره گاوی در سال 2013 توسط ایران تولید شده و سهم کره‌های دیگر دامی در این میان بسیار اندک بوده است. .(البته این مقدار بیشتر به صورت سنتی تولید شده و سهم کره پاستوریزه کمتر از یک هزارتن تخمین زده می‌شود.)

روند تولید جهانی کره حیوانی طی سال‌های 13 - 2003 (هزار تن)

به‌طور کلی به ازای هر 123 کیلوگرم شیر، یک کیلوگرم کره تولید می‌شود و 35 درصد شیر تولیدی جهان برای استحصال کره و شیرخشک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این میان نکته قابل توجه، تولید این محصول از شیر گاومیش است؛ زیرا چربی شیر این حیوان در برخی موارد به هشت درصد نیز رسیده و می‌تواند منبع خوبی برای تولید کره باشد. بنابراین طبق برنامه‌ریزی‌هایی که اکثر کشورها برای استحصال کره از شیر این حیوان انجام داده‌اند، تولید کره گاومیش در جهان از 11.6 درصد در سال 2003 به 14.6 درصد در سال 2013 رسیده که هند، پاکستان و چین از عمده کشورهای تولیدکننده آن بوده‌اند. گفتنی است در این باره آماری از طرف فائو برای ایران ارائه نشده، اما شواهد نشان می‌دهند که مقدار اندکی از این محصول با استفاده از شیرگاومیش در کشور تولید می‌شود.

اما مهم‌ترین و شاید نگران‌کننده‌ترین موضوع این گزارش، مسئله وابستگی ایران به واردات کره حیوانی است. شاید بتوان روند واردات کره به‌ویژه از سال 86 به بعد را با یک تابع سینوسی مقایسه کرد. از سال 80 تا 89 واردات کره به ایران سیر صعودی داشته و از 9 هزار تن به 61 هزار تن رسیده است. اما این روند برای سال‌های بعد تقریباً سیر نزولی گرفت و به 40 هزار تن در سال 93 رسید. نکته جالب اینجاست که با وجود رشد چهار برابری حجم واردات این محصول بعد از 13 سال، اما به لحاظ ارزشی، ارزی که برای این منظور از کشور خارج شده بیش از 11 برابر رشد داشته و از 17 میلیون دلار به 193 میلیون دلار جهش پیدا کرده است. به عبارتی رشد ارزش پولی حدود سه برابر رشد حجمی برآورد می‌شود، اما به‌طور کلی طبق آمار فائو در سال 2012 بیش از یک میلیون و 500 هزارتن کره حیوانی به ارزش سه‌هزار و 859 دلار برای هر تن در جهان تجارت شده است. ایران در همین سال، با واردات 56 هزار تن از این محصول، سهم 4.2 درصدی از کل واردات جهانی را داشت.

قیمت کره در ایران به‌ویژه تا دو سال پیش، با نوسانات زیادی همراه بود، اما از نیمه دوم سال 92 نرخ مورد نظر تاکنون تقریباً ثابت بوده و در مرز 24 هزار تومان در هر کیلوگرم توقف کرده است. اما بیشترین افزایش قیمت از مرداد تا آبان‌ماه همان سال اتفاق افتاد که قیمت کره را به دو برابر افزایش داد.

با در نظر گرفتن سرانه مصرف 600 گرمی کره در ایران و وابستگی شدید به واردات این محصول از کشورهایی مانند نیوزیلند و آمریکا به‌نظر می‌رسد سیاست‌های حمایتی از تولید این محصول در داخل کشور باید به‌گونه‌ای باشد که سهم بیشتری از نیاز کشور توسط کارخانه‌های داخلی تأمین شود. چراکه در صورت تولید 9 میلیون تن شیرخام با چربی 3.3 درصد حداقل از این مقدار 187 هزار تن کره قابل استحصال بوده و با توجه به روند صعودی تولید شیر در کشور، کسب رتبه‌های بالاتر تولید کره در دنیا دور از ذهن نیست و تنها به نگاه‌های کارشناسی و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت نیاز دارد.

روند تولید کره کشور طی سال‌های 13 - 2003 (هزار تن)

جزئیات کامل این گزارش را می‌توانید با کلیک در اینجا دریافت کنید.

منبع: ایانا